Ale znalazłem jedną rzecz, którą moim zdaniem warto poznać. To telegram amerykańskiego sekretarza stanu Rogersa po spotkaniu z polskim ministrem spraw zagranicznych, Stefanem Jędrychowskim.
Jak widać mamy tu wyraźną zapowiedź ze strony polskiej zwiększenia inwestycji od 1971. Mówi się nawet o wydatkach rzędu 35 mld USD do 1975. Chodzi oczywiście o zakupy na kredyt, o czym świadczy także to, że Jędrychowski trochę skarży się na warunki kredytowania w USA. Czyli mamy tu wyraźną deklarację uruchomienia tego procesu, który najbardziej kojarzy nam się z Gierkiem.
Najciekawsze w tym jest to, że to rozmowa z września 1969. Ponad rok przed Gierkiem. To jeszcze rząd Cyrankiewicza, który dopiero w grudniu 1970 zostanie zastąpiony na stanowisku premiera Jaroszewiczem. Wymieniony w dokumencie szef MSZ Jędrychowski, w rządzie Jaroszewicza zostanie ministrem... finansów :)
Pomysł odpalenia w Polsce ogromnych inwestycji na kredyt istniał więc na długo przed Gierkiem.
No i jeszcze jedna sprawa, o której warto pamiętać. Długi "gierkowskie" w ogromnej większości miały oprocentownie zmienne, czyli odsetki od nich były zależne od tego jaki mamy poziom stóp procentowych. Chodzi oczywiście nie o stopy w komunistycznej Polsce, tylko w USA, bo kredyty były w USD. A rynkowe stopy w USA wyglądały tak:
Korelacja pomiędzy momentem upadku Gierka, a poziomem stóp w USA wydaje się dość oczywista. Zresztą w 1981 niewypłacalność na świecie poza Polską ogłosiły też Rumunia, Peru, Kostaryka, Salwador i Honduras, a pod koniec lat 70-tych Boliwia, Tunezja i Turcja. Nie sprawdzałem wszystkich tych przypadków, ale zapewne przyczyna wszędzie była związana z ceną pieniądza w USA.
Kto wie, może gdyby stopy w USA nie rosły, to Gierek jakoś tam dałby radę te długi dalej obsługiwać i zachował władzę. Może wtedy nie byłoby stanu wojennego, ani Solidarności. To już political fiction, ale myślę, że tezę o tym, że Solidarność powstała dzięki wysokiej inflacji w USA da się jakoś obronić :)
Posty
